Bölge ve Yaş Grubuna Göre Vak’a ve Kayıplar – 3

Sağlık Bakanlığı’nın paylaştığı ayrıntılı verilere göre 2 Temmuz’da ve 14 Temmuz’da genel değerlendirmeler yapmıştık (Bölge ve Yaş Grubuna Göre Vak’a ve Kayıplar ve Bölge ve Yaş Grubuna Göre Vak’a ve Kayıplar – 2). Müteakip 2 hafta için paylaşılan verilerle geçmiş verileri derleyerek gidişata tekrar bir göz atmak isterim.

Toplam vak’aların yaş gruplarına göre dağılımındaki değişime bir göz atalım.

Yaş Grubu	11 Mart – 28 Haziran	29 Haziran – 5 Temmuz	6 – 12 Temmuz	13 – 19 Temmuz	20 – 26 Temmuz
0-2	%1.1	%1.1	%1.4	%1.2	%1.3
2-4	%1.0	%0.9	%0.8	%0.8	%0.8
5-14	%5.1	%4.5	%4.9	%4.5	%4.4
15-24	%13.7	%15.2	%14.9	%14.6	%14.7
25-49	%49.5	%48.8	%49.7	%49.9	%49.4
50-64	%18.6	%18.5	%17.7	%18.6	%18.6
65-79	%8.4	%8.8	%8.4	%8.6	%8.8
80 üstü	%2.6	%2.1	%2.2	%2.0	%2.1

Bu tabloyu kayıplarla birlikte değerlendirmek için kayıpların da yaş gruplarına göre dağılımındaki değişime bir göz atalım.

Yaş Grubu	11 Mart – 28 Haziran	29 Haziran – 5 Temmuz	6 – 12 Temmuz	13 – 19 Temmuz	20 – 26 Temmuz
0-2	%0.1	%0.0	%0.7	%0.0	%0.8
2-4	%0.0	%0.0	%0.0	%0.0	%0.0
5-14	%0.1	%0.0	%0.0	%0.0	%0.0
15-24	%0.2	%0.0	%0.0	%0.0	%0.0
25-49	%6.6	%3.9	%4.3	%4.7	%2.5
50-64	%23.0	%21.1	%18.1	%21.1	%27.0
65-79	%42.5	%52.3	%44.2	%51.6	%41.0
80 üstü	%27.6	%22.7	%32.6	%22.7	%28.7

Bu iki tabloya / grafiğe baktığımızda salgının başından beri vak’a dağılımının yaş gruplarına göre çok fazla değişmediğini görebiliyoruz. Tüm zaman dönemlerinde 24 yaş altı grubu vak’aların %20’sini oluştururken kayıplarda %1’in altında kaldığını görüyoruz.

Ancak 20 – 26 Temmuz haftasında 2 yaş grubu için bir farklılık olduğunu belirtmek isterim. 25-49 yaş grubunda vak’a oranının değişmemesine rağmen kayıp oranının ciddi anlamda düştüğü (%6.6 –> %2.5) tablo ve grafiklerde görülmektedir. Aynı şekilde 50-64 yaş grubunda da vak’a oranı değişmemesine rağmen kayıp oranlarında anlamlı bir artış (%23.0 –> %27.0) olduğu da dikkatimizden kaçmadı.

Şu ana kadar 65-79 ve 80 üstü yaş gruplarında kayıp oranlarında birbirleri içinde geçişlerini görmüştük ancak 25-49 ve 50-64 yaş gruplarında bu geçişi ilk defa gördük. Bu durumu gelecek dönemlerde takip edeceğiz.

Bu değerlendirmelerden sonra yaş gruplarını 65 yaş üstü ve altı olarak azaltarak son durumu kontrol edelim.

Buradan baktığımızda 65 yaş üstü ve altı gruplar için %89 / %11 dağılımında ciddi bir değişiklik olmadığını gözlemliyoruz.

Burada 28 Haziran’ı müteakip 2 haftada yükselme eğiliminde olan 65 yaş üstü yaş grubundaki kayıp oranının son 2 haftada tekrar 28 Haziran öncesi dönem oranına hattâ çok az altına düştüğünü görüyoruz. Ancak hâlen vak’alardaki 1/9 oranının kayıplarda 2.5 kat olarak yön değiştirdiği durumu değişmeden devam ediyor. Bu durumu daha önce yaptığımız bir değerlendirmede ayrıntılı olarak incelemiştik (65 Yaş Üstü Kısıtlaması Mı? 65 Yaş Altı Kısıtlaması Mı?).

Bölge temelinde vak’alara göz attığımızda daha önce 4 farklı gruba ayırmıştık;

– Aynı seviyede devam eden bölgeler

Bu grupta özellikle Kuzeydoğu Anadolu bölgesi ciddi bir artışla ve 1.5 oranını geçmesiyle dikkatimizi çekiyor ve aynı seviyede devam etme niteliğini kaybediyor. Diğer bölgelerde de kısmî artışlar olmakla beraber geçmiş dönemlerdeki dalgalanmalarla uyumlu olduğu düşünülebilir. Bu grupta bir tek Orta Anadolu bölgesi şu ana kadar hiç ulaşmadığı seviyeye kadar çıkmış olması nedeniyle olumsuz ayrışabilir.

– Tedrîcî düşüş eğiliminde olan bölgeler

Bu gruptaki 3 bölge de hâlen düşüş eğilimine devam ediyor ve 1.0 oranının altında kalmış durumdalar.

– Hızlı bir yükseliş sonrasında düşüş eğilimine giren bölgeler

Bu grup takip ettiğimiz tüm zaman aralıklarında çok ciddi dalgalanmalarla dikkatimizi çekiyor. Salgının yaygın olduğu dönemde diğer bölgelere göre daha düşük vak’a oranlarına sahipken, salgının düşüşte olduğu dönemde ciddi bir yükseliş görülüyor. Son iki haftada ise ciddi bir düşüşü müteakip tekrar ciddi bir artış görüyoruz. Kısacası bu bölgeler bizim için pimi çekilmiş el bombası konumunda!

– Hızlı bir düşüş sonrası tedrîcî olarak düşüş eğiliminde olan bölgeler

Tek başına İstanbul’un yer aldığı bu grupta tüm salgın sürecinde görülen en düşük vak’a oranını son haftada yaşadık. Başlangıçta Türkiye’deki toplam vak’aların %60’ını barındıran İstanbul’un son 1 ayda %30 ve son hafta %20’ye kadar düştüğünü görüyoruz.

Bölgelerin kayıp oranlarındaki değişime de kısaca bir göz atalım.

Bölge	12 Temmuz	26 Temmuz	Değişim (%)
Batı Marmara	5.31	5.05	-5.1
Doğu Karadeniz	4.28	4.16	-2.8
Batı Karadeniz	3.61	3.46	-4.5
Ege	3.72	3.59	-3.7
Kuzeydoğu Anadolu	2.70	2.45	-10.0
Orta Anadolu	2.53	2.35	-7.5
Türkiye Genel	2.51	2.48	-0.9
İstanbul	2.42	2.37	-2.3
Doğu Marmara	2.40	2.37	-1.2
Akdeniz	2.20	2.16	-2.0
Batı Anadolu	2.16	2.28	5.2
Güneydoğu Anadolu	1.93	2.12	9.2
Ortadoğu Anadolu	1.52	1.69	10.6

Batı Marmara, Doğu Karadeniz, Batı Karadeniz ve Ege bölgelerinde kayıp oranlarının diğer bölgelere göre oldukça yüksek olduğu ve yüksek kalmaya devam ettiğini gözlemliyoruz. Bu bölgelerin bu durumu için demografik bir inceleme yapmak faydalı olacaktır.

Bir önceki haftaya göre değişim oranlarını grafik halinde incelersek;

Son 2 haftada artış göstererek dikkat çeken 3 bölge; Batı Anadolu, Güneydoğu Anadolu ve Ortadoğu Anadolu bölgelerini 28 Haziran’a göre de değerlendirerek bir kanaate varmak daha doğru olacaktır.

Bölge	28 Haziran	12 Temmuz	26 Temmuz
Batı Anadolu	2.21	2.16	2.28
Güneydoğu Anadolu	1.80	1.93	2.12
Ortadoğu Anadolu	1.72	1.52	1.69

Burada Batı Anadolu ve Ortadoğu Anadolu bölgelerinin bir dalgalanma içinde olduğu ve süreklilik arz eden bir eğilim göstermediğini görüyoruz. Ancak Güneydoğu Anadolu bölgesi için ciddi bir şekilde artış eğilimi açıkça görülüyor.

Son 2 haftada düşüş yönünde ayrışan diğer 9 bölge için de 28 Haziran’a göre bir karşılaştırma yapalım.

Bölge	28 Haziran	12 Temmuz	26 Temmuz
Kuzeydoğu Anadolu	2.90	2.70	2.45
Orta Anadolu	2.79	2.53	2.35
Batı Marmama	5.36	5.31	5.05
Batı Karadeniz	3.83	3.61	3.46
Ege	3.79	3.72	3.59
Doğu Karadeniz	4.57	4.28	4.16
İstanbul	2.47	2.42	2.37
Akdeniz	2.39	2.20	2.16
Doğu Marmara	2.47	2.40	2.37

Bu tablodan gördüğümüz 9 bölgenin tümünde de düşüş eğilimi süreklilik arz ediyor. Ancak dikkat çeken 5 bölgede; Orta Anadolu, Kuzeydoğu Anadolu, Batı Karadeniz, Akdeniz ve Doğu Karadeniz; düşüşün ciddi boyutta olduğunu görebiliyoruz.

Her bölge için bu düşüş / artış eğilimi ya da dalgalanmanın nüfus hareketliliği bağlamında incelenmesi gerektiği kanaatindeyim.

Sağlık Bakanlığı’nın açıklayacağı haftalık raporlar üzerinden bu değerlendirmemizi güncelleyerek devam edeceğiz.

Ancak 2 husus gerçekten ön plana çıkmakta. Bunlardan ilki 65 yaş üstü büyüklerimizin korunması adına bu yaş grubu ile temas hâlinde olan herkesin çok tedbirli olması gerekliliğidir. İkincisi ise başlangıçta İstanbul’daki vak’a yükünün fazla iken son dönemlerde bazı bölgeler ağırlıklı olmak üzere Türkiye geneline bir yayılma olduğunu göz ardı edemeyiz. Bu da artık tedbirler konusunda sadece büyük şehirlerimizde değil her bir vatandaşımızın aynı sorumluluğa sahip olduğu gerçeğidir.

Son olarak bölge temelinde ilk 2 analizimizde de dikkat çektiğimiz Güneydoğu Anadolu bölgesindeki olumsuz durum hem vak’a hem de kayıp oranlarında hâlen devam etmekte olduğunu belirtmek isterim. Bu bölgemize gerçekten çok dikkat etmeliyiz!