Avrupa Birliği Alarm Veriyor! Seyahat Kısıtlaması Gelmeli Mi?

Öncelikle yazıma başlamadan önce AB ile ilgili daha önce yaptığım 2 paylaşımda iki gruba böldüğüm AB ülkelerinin sayısı ile ilgili bir hatayı düzeltmekle başlamak isterim. Salgının devam ettiği 7 ülke ve salgının kontrol altına alındığı 41 ülke sınıflandırmasında 41 ülke sayısı yanlış olup 19 olmalıydı. Bu hatadan dolayı sizlerden özür diler bugünkü analizle beraber bu hatayı düzelttiğimi belirtirim.

Daha önce yayınladığımız “Türkiye Avrupa Birliği’ni Hasta Mı Edecek?” ve “Hasta Adam: Avrupa Birliği!..” isimli analizlerde 10 günlük dönemlerde Avrupa Birliği’nin salgınla mücadelesindeki 20 günlük seyrini ortaya koymuştuk. Bugün itibâriyle yeni bir 10 günü, dolayısıyla bir ayı tamamlamış bulunuyoruz.

İlk iki 10 günlük döneme karşılaştırdığımızda AB genelinde %10’a yakın bir artış olduğunuz gözlemlemiştik. İki gruba (salgını kontrol altına alan ülkeler AB-19 ve salgının devam ettiği ülkeler AB-7) ayırdığımızda ise salgının devam ettiği ülkelerde anlamlı bir değişim olmamakla beraber salgının kontrol altına alan (!) ülkelerde %20’ye yakın vak’a artışı olduğunu tespit etmiştik. Yâni AB genelinde artışın kaynağı aslında salgının bittiği ülkelerdi!

Geçmiş verileri son 10 günlük verilerle bir yan yana koyalım bakalım, şu an durum nasıl?

Ülke	28 Haziran – 7 Temmuz Ortalama Günlük Vak’a	8 – 17 Temmuz Ortalama Günlük Vak’a	18 – 27 Temmuz Ortalama Günlük Vak’a
AB Ülkeleri	8.6	9.4	14.7
Türkiye	14.3	11.7	10.9

Haziran ayının sonundan beri ufak adımlarla gelen artışın artık gözle görülür hâle geldiğini görüyoruz. Türkiye’de daha önceki dönemde gerçekleşen %20’lik düşüşün üzerine yaklaşık %10 daha eklendiğini (14.3 –> 11.7 –> 10.9) söyleyebiliriz. AB ülkelerinde ise geçtiğimiz dönemdeki %10’luk artışın üzerine %60’a yakın bir artış daha eklenmiş (8.6 –> 9.4 –> 14.7) durumda!

Ortalama verilerin kaynağına, günlük verilere bir göz atalım:

8 – 17 Temmuz döneminde tespit ettiğimiz hafif yükseliş eğiliminin oldukça hızlandığını görebiliyoruz. Türkiye’de ise yavaş ama tutarlı düşüş eğilimi devam ediyor. Son 10 günlük dönemde AB genelinde Türkiye’den daha düşük vak’a görülen gün yaşanmamış olması da ayrıca dikkatimizi çekiyor.

Peki iki ayrı grupta durum nasıl, acaba AB genelindeki bu ciddi artış hangi gruptan kaynaklanıyor ya da her iki grupta da işler kötüye mi gidiyor?

Ülke	28 Haziran – 7 Temmuz Ortalama Günlük Vak’a	8 – 17 Temmuz Ortalama Günlük Vak’a	18 – 27 Temmuz Ortalama Günlük Vak’a
AB 19	5.5	6.5	11.8
AB 7	28.0	27.8	32.7
Türkiye	14.3	11.7	10.9

Salgının devam ettiği olarak tanımladığımız 7 ülkede %20’ye yakın bir artış olduğunu görüyoruz. Ancak salgının kontrol altına alındığı (!) ülkelerdeki durum oldukça vahim. Bu ülkelerde önceki 10 günlük döneme göre %80’in üstünde bir artış görüyoruz ki bunu günlük dalgalanma ile izah etmek mümkün değil.

Bu noktada son 30 güne ait günlük verileri bir bütün hâlinde görmekte fayda olduğunu düşünüyorum.

19 AB ülkesinde ise son 30 gün günlük dalgalanmalarla hafif bir yükseliş eğilimi devam ediyor. Bu da aslında bu grup için salgının belki de zirveye ulaştığı ve yakında düşüş eğiliminin başlayacağı mânâsına gelebilir.

Ancak salgının belli bir seviyeye düştüğü 7 AB ülkesinde grafikte de görüldüğü gibi son 30 gündür artış eğilimi devam etmekte. Normalleşme ile ilgili yaptığımız “Normalleşme ve Tedbirsizlik Etkileri” başlıklı analizimizde Türkiye’nin 3 kademeli normalleşme sürecindeki vak’a artış eğilimlerini incelemiştik. Burada gördüğümüz, normalleşme adımlarının artış yönündeki etkisinin 5-10 gün devam ettiği ve sonrasında durağanlaşma ve düşüş eğilimlerinin başlamasıydı. Ancak 19 ülke için 8 Temmuz tarihinden beri sürekli bir artışın olduğunu düşündüğümüzde 20 günlük bu kesintisiz artış eğiliminin tek başına normalleşme ile açıklanamayacağını bize söylüyor.

AB ülkeleri içinde dikkat çeken bazı ülkelerin 10 günlük dönemlerdeki vak’a ortalamalarını da bir tablo hâlinde sunmak isterim.

Ülke	28 Haziran – 7 Temmuz Ortalama Günlük Vak’a	8 – 17 Temmuz Ortalama Günlük Vak’a	18 – 27 Temmuz Ortalama Günlük Vak’a
Belçika	7.9	8.8	23.2
Fransa	8.3	7.7	13.4
Almanya	2.1	3.6	2.4
Lüksemburg	59.0	118.8	157.8
Hollanda	3.8	4.1	9.3
Romanya	18.3	30.0	50.9
İspanya	8.3	15.1	38.1
Portekiz	32.0	35.7	23.5
İsveç	65.2	38.8	22.3

26 AB ülkesinden yukarıda tabloda sizlerle paylaştığım sadece 2 ülkede 1 aylık dönemde vak’a sayılarında bir düşüş eğilimi var. Diğer tümünde %12’den %358’e varan artışlar gözlenmekte. Almanya kısmen kendini koruyabilmiş durumda ki bunu toplumsal bilincin yüksek olması ile açıklayabiliriz.

Burada salgının kontrol altına alındığını kabul ettiğimiz 19 AB ülkesinin özellikle 5’inde vak’a sayılarının 1 milyon nüfus başına 10’un üzerine çıktığını görebiliriz. Bu ülkeler için bence kritik hata; birlik içinde tüm ülkelerin aynı derecede salgını kontrol altına aldığı kanaatiyle (öyle inanmak istediler!) serbest dolaşım kararı alınmasıydı. Bu karar ilk alındığında (Haziran başı) 3-12 Haziran döneminde vak’a sayıları ile ilgili daha dar bir ülke grubu ile bir analiz yapmıştık. Bu analizde AB içinde tekdüze bir dağılım olmadığı, vak’a sayılarının çok düşük olduğu (3.4 vak’a / 1 milyon nüfus) ülkeler varken bunun 30 katına yakın (89.5 vak’a / 1 milyon nüfus) olduğu ülkelerin de varlığı tespitinde bulunmuştuk.

Nitekim bu kararın uygulanmaya başladığı 1 Temmuz tarihinden sonra daha 1 ay dolmadan yüksek vak’alı ülkelerin diğer AB ülkelerini hasta ettiğini net bir şekilde gördük. Henüz artış eğiliminin devam ettiğini düşündüğümüzde bu dalganın ne kadar büyüyeceğini kestirmek henüz mümkün değil.

Bu aşamada Türkiye için AB ülkeleri ile sınırların tedbirsiz açık kalması ve bizim kendi vatandaşlarımıza bir seyahat uyarısı yapmadan serbestçe seyahat etmelerine izin vermemiz yakında bizim de benzer bir sonuçla karşılaşmamıza sebep olacaktır. Ülkemizde ilk tespit edilen vak’anın Avrupa kaynaklı (İtalya) olduğunu düşündüğümüzde Avrupa’dan yeni bir darbe yemenin âlemi yok!