Asgarî Ücrette Çöküşün Ardından Ne Olacak, Ne Olmalı?
2020 yılında ilkini paylaştığımız ve 2021 yılında da güncellediğimiz asgarî ücretin farklı ürünler temelinde alım gücü değerlendirmemize (Asgâri Ücretin ve Farklı Ürünler Temelinde Alım Gücünün Yıllara Göre Değişimi – 2021 Güncelleme) 2022 asgarî ücretinin belirleneceği şu günlerde güncel fiyatlarla bir göz atmak isteriz.
Asgârî Ücret – ABD Doları
Asgârî Ücret – Ekmek
Asgârî Ücret – Süt
Asgârî Ücret – Et
Asgârî Ücret – Benzin
Asgârî Ücret – Doğalgaz
Asgârî Ücret – Elektrik
Asgarî ücretin farklı ürünler temelinde yıllara bağlı değişimine baktığımızda bu yıl zam öncesi durumun bizi oldukça geriye götürdüğünü görüyoruz. Kısa özetlersek:
| Ürün | 2021 Yıl Başı | 2021 Yıl Sonu | Değişim (%) | Eşdeğer Yıl |
|---|---|---|---|---|
| Dolar | 481.3 | 258.3 | -%46 | 2004 |
| Ekmek | 477.0 | 250.4 | -%48 | 2013 |
| Süt | 1,277.7 | 761.2 | -%40 | 2008 |
| Et | 99.1 | 56.7 | -%43 | 2010 |
| Benzin | 498.3 | 346.3 | -%30 | 2017 |
| Doğalgaz | 2,246.7 | 1,844.0 | -%18 | 2017 |
| Elektrik | 5,554.5 | 4,838.6 | -%13 | 2016 |
Temel gıda ürünü olan ekmek, süt ve et temelinde %40-48 arasında bir değer kaybı olduğunu görüyoruz. Enerji giderlerinde ise %13-18 arasında olmakla beraber daha az bir değer kaybı olduğunu söyleyebiliriz.
Doğrudan temel ihtiyaç olmayan ancak tüm fiyatlarda doğrudan etkisi bulunan dolar kuru ve benzin karşısında ise sırasıyla %46 ve %30’luk değer kaybı gözümüze çarpıyor.
| Ürün | 2021 Yıl Başı | 2022 Yıl Başı | Değişim (%) | Eşdeğer Yıl |
|---|---|---|---|---|
| Dolar | 481.3 | 365.6 | -%24 | 2005 |
| Ekmek | 477.0 | 354.5 | -%26 | 2019 |
| Süt | 1,277.7 | 1,077.4 | -%16 | 2015 |
| Et | 99.1 | 80.3 | -%19 | 2018 |
| Benzin | 498.3 | 490.2 | -%2 | 2021 |
| Doğalgaz | 2,246.7 | 2,610.1 | %16 | 2021 üstü |
| Elektrik | 5,554.5 | 6,848.9 | %23 | 2021 üstü |
Bu veriler ışığında şu an gündemde olan %40 civarında artış ile bu değer kayıplarını büyük ölçüde geri kazanmak mümkün görünüyor. Bir varsayım üzerinden gelin asgarî ücretin net 4,000.00 TL olduğu durumu özetleyelim ve gelecek haberi bekleyelim.
Bu boyutta bir artış bile temel gıdadaki kaybın tamamını geri vermeyecek. Ancak enerjide alım gücünü 2021 yılı başına nispeten %16-23 mertebesinde artıracak, benzinde ise durumu kafa kafaya getirecektir. Dolar karşısında ise durum temel gıdadaki gibi hâlen ekside kalacaktır. Bu durumda eğer dolar kurundaki ve temel gıda ürünlerindeki artışın önüne geçilemezse önümüzdeki senenin son aylarında yine aynı dar boğaza girileceği âşikârdır.
Açlık / Yoksulluk Sınırı ve Asgârî Ücret
Açlık ve yoksulluk sınırı îtibâriyle mukayese yaptığımızda değer kaybının %19 civarında olduğunu görüyoruz. Bu durumun bizi 2016’ya geri götürdüğünü söyleyebiliriz. Yukarıdaki öngördüğümüz zam oranı ile 2021 başına nispeten %15 artış olacağını görüyoruz. Ancak Aralık ayındaki açlık ve yoksulluk sınırlarındaki artış bu oranı geriye çekecektir. Yine de bugüne kadar gelinen en yüksek seviye olacağını söylemek yanıltıcı olmayacaktır.
Hepimiz için sevindirici bir artış olması dileğiyle…