3. Dalgaya Dikkat!
4 Ocak’ta 2020 yılı bütünü için Avrupa Birliği (İngiltere dahil) ve Türkiye karşılaştırmasını paylaşmıştık (Avrupa’da Kaçıncı Sıradayız?). Bu paylaşımda yaptığımız bazı tespitleri özetlersek;
– AB’nin 3. dalgaya doğru ilerlediği
– Türkiye’nin AB ülkelerinden oluşan listede 7. başarılı ülke olduğu
– Salgının ilk dalgasında başarılı olan bazı ülkelerin 2. dalgada bu başarısını devam ettiremediği
– Türkiye’nin ilk 2 dalgada AB’ni 2-4 hafta geriden takip ettiği
Bu tespitlerden en önemlisinin sonuncusu olduğunu belirterek bugünkü analizimizi başlatalım.
4 ocak’taki paylaşımdaki 3. zirve tahminimizi bir hatırlayalım:
Yılın son 10 gününde gördüğümüz yukarı doğru ivme acaba mutat bir dalgalanma mı yoksa bizim tahmin ettiğimiz gibi 3. bir zirveye doğru yükseliş mi? Gelin geçen 3 hafta sonunda geldiğimiz noktaya bir bakalım:
Ocak ayının ikinci haftasında gerçekten belirgin bir 3. zirve görüyoruz. Aynı dönemde ise Türkiye’deki düşüş eğiliminin hızla devam ettiği de gözümüze çarpıyor.
1. ve 2. zirvelerde AB bu zirvelere ilerlerken Türkiye’nin de artış eğiliminde olduğunu belirtmekte fayda var. Şu an her ne kadar durum tam tersi olsa da bu düşüşün durup yukarıya doğru yönelmesinden endişe ediyoruz.
Bu bağlamda Aralık ayından beri uygulanan tedbirlerin bir müddet daha devam etmesi AB ile olan bu benzerliğimizi bu kez kırabilir.
Toplam vak’alar için de son duruma bir göz atalım.
3. zirvenin etkisi ile toplam vak’alarda farkın Türkiye lehine açıldığını görüyoruz. 31 Aralık için bu oran 1.40 iken 21 Ocak îtibâriyle 1.49’a yükseldiğini söyleyebiliriz. Ancak günlük vak’a sayılarında AB’nin Türkiye’ye nispetle son 10 günde 3 kattan 5 katın üstüne çıktığını düşünürsek toplamdaki farkın Şubat ayı sonuna kadar 1.70’e kadar yükseleceğini bekliyoruz.
Tekrar analizimize grafiklerle devam edelim ve biraz ülke ayrıntılarına girelim.
Ülkeleri 2 ayrı grupta incelemiştik. Bunlar durumu Türkiye’ye kıyasla daha iyi olanlar ve aksi durumdaki ülkeler. Tümünü grafikler hâlinde sunmak paylaşımımızı anlamsız yere uzatmak olacağından seçilmiş örneklerle ilerleyeceğiz.
Türkiye’den Daha İyi Durumda Olan Avrupa Ülkeleri
Yıl sonu îtibâriyle Türkiye’nin önünde 6 ülke tespit etmiştik: Almanya, İrlanda, Estonya, Finlandiya, Yunanistan ve Letonya. Bu ülkelere 3 hafta sonra bir kez daha baktığımızda Almanya, Finlandiya ve Yunanistan’ın Türkiye’nin hâlen önünde yer aldığını görüyoruz.
Ancak diğer 2 ülkeden ayrı olarak Almanya’nın Türkiye’ye yaklaştığını belirtmekte fayda var.
Grafiklere baktığımızda günlük vak’a sayılarının Türkiye’nin 2 katı mertebesinde olduğunu ve yıl sonunda Türkiye’nin %79’u kadar olan toplam vak’a sayısı oranının ise %88’e kadar yükseldiğini açık bir şekilde görüyoruz. Bu durumda Şubat ayı sonunda Almanya’nın Türkiye ile benzer vak’a sayılarına ulaşacağını ön görüyoruz.
Türkiye’den geriye düşen 3 ülkeden İrlanda’ya bir parantez açmak istiyoruz.
Ocak ayının ortasında ilk iki zirvenin 6 katı günlük vak’a sayıları ile karşı karşıya kalan İrlanda’nın şu an düşüş eğiliminde olmakla berâber, hâlen Türkiye’nin 8 katına yakın vak’a sayıları ile mücadele ettiğini görüyoruz. Toplam vak’a oranının ise %71’den %128’e kadar çıktığını da tespit edelim.
Türkiye’den Daha Kötü Durumda Olan Avrupa Ülkeleri
Yıl sonu îtibâriyle 21 ülke olan bu liste şu an 24’e çıkmış durumda. Bu 24 ülkeden 3 hariç tümünde her ne kadar günlük vak’a sayıları Türkiye’nin 7-8 katı mertebesinde olsa da 3. zirveden düşüş başlamış durumda. Ancak 3 tanesi bu durumdan istisna: Fransa, İspanya ve Portekiz…
İspanya’nın yaşanan her yeni zirvede rekor kırarak çıtayı maalesef yükselttiğini görüyoruz. Bu durum Portekiz için de benzer. Ancak Fransa’nın durumu biraz farklı:
Fransa’nın son zirvede henüz yatay bir seyir takip ettiğini ve ikinci zirvenin gerisinde kalmayı başardığını görüyoruz.
Bugünkü Durum
Yukarıda genel hatları ile yorumladığımı ve bazı seçilmiş ülkeler için ayrıntılarını verdiğimi AB – Türkiye mukayesesi için 21 Ocak îtibâriyle son bir genel fotoğraf çekerek analizimizi bitirelim.
| Ülke | Günlük Vak’a (Milyon Nüfus Başına) |
|---|---|
| Yunanistan | 48.6 |
| Bulgaristan | 65.7 |
| Finlandiya | 72.0 |
| Türkiye | 74.6 |
| Danimarka | 131.0 |
| Macaristan | 146.1 |
| Romanya | 150.1 |
| Lüksemburg | 182.2 |
| Avusturya | 188.4 |
| Hırvatistan | 189.6 |
| Polonya | 190.5 |
| Almanya | 222.8 |
| İtalya | 233.0 |
| Belçika | 258.8 |
| Hollanda | 336.6 |
| Malta | 341.5 |
| Fransa | 349.6 |
| İsveç | 415.4 |
| Slovakya | 451.2 |
| Litvanya | 469.5 |
| Letonya | 480.9 |
| Estonya | 503.4 |
| İrlanda | 523.2 |
| İngiltere | 556.7 |
| Slovenya | 699.8 |
| Çekya | 765.0 |
| İspanya | 948.5 |
| Portekiz | 1,330.3 |
| AB Ortalama | 387.2 |
Türkiye’nin 21 Ocak îtibâriyle günlük vak’a sayısında AB ortalamasının 5’te 1’i mertebesinde ve en iyi 4. ülke olduğunu görüyoruz.
| Ülke | Toplam Vak’a (Milyon Nüfus Başına) |
|---|---|
| Finlandiya | 7,496 |
| Yunanistan | 14,473 |
| Almanya | 25,130 |
| Türkiye | 28,606 |
| Estonya | 29,549 |
| Bulgaristan | 30,898 |
| Letonya | 31,304 |
| Danimarka | 33,135 |
| İrlanda | 36,636 |
| Romanya | 36,708 |
| Malta | 36,821 |
| Macaristan | 36,864 |
| Polonya | 38,540 |
| İtalya | 40,196 |
| Slovakya | 42,344 |
| Avusturya | 44,262 |
| Fransa | 45,725 |
| İngiltere | 52,060 |
| İsveç | 52,289 |
| İspanya | 53,160 |
| Hollanda | 54,382 |
| Hırvatistan | 55,549 |
| Portekiz | 58,454 |
| Belçika | 58,910 |
| Litvanya | 64,309 |
| Slovenya | 74,218 |
| Lüksemburg | 78,147 |
| Çekya | 85.576 |
| AB Ortalama | 42,679 |
Toplam vak’alarda da Türkiye’nin en başarılı 4. ülke olduğunu söylemekte fayda var. AB ortalamasının ise daha önce de belirttiğimiz gibi Türkiye’nin 1 buçuk katı olduğunu da tabloda görüyoruz.
21 gün önce yapmış olduğumuz değerlendirmede 7. sırada yer alan Türkiye’nin Aralık ayından beri uygulanan tedbirler ile 4. sıraya yükseldiğini söyleyebiliriz. Ancak ısrarla uyarı şerhimizi koyduğumuz Avrupa’yı müteakip 3. dalgaya kapılmamız için tedbirlerin aşılama belli bir mertebeye gelinceye kadar devam etmesi gerçeğini unutmamak gerekir. Bunun için de ancak Şubat ayı sonuna kadar beklemek gerektiği kanaatindeyiz.