Buyurun Aşıya…

Dün akşam îtibâriyle aşılamanın başlaması salgının seyri için önemli bir adım. Dün dünyada ilk aşılamanın 15 Aralık’ta Çin ve Rusya’da başladığını belirtmiştik. Küçük bir düzeltme ile ilk aşılamanın 14 Aralık’ta Kanada’da başladığını söyleyerek bugünkü değerlendirmemize başlayalım.

Türkiye’de aşılamanın ilk başladığı saatlerde dünya genelinde 48 ülkede 33 milyona yakın aşılama olduğunu söyleyebiliriz.

İlk tablomuzda size dünyada aşılama başladıktan sonraki 2 hafta içinde ilk aşılama yapan ülkeleri listeleyelim.

Ülke	İlk Aşılama Tarihi
Kanada	14 Aralık 2020
Çin ve Rusya	15 Aralık 2020
İsrail	19 Aralık 2020
Birleşik Krallık ve Amerika Birleşik Devletleri	20 Aralık 2020
Bahreyn	23 Aralık 2020
Kosta Rika, Meksika ve Şili	24 Aralık 2020
Litvanya	25 Aralık 2020
Danimarka, İtalya, Almanya, İsveç, Belçika ve Norveç	27 Aralık 2020
Estonya, Macaristan, Polonya, Romanya, Portekiz, Yunanistan, Letonya ve Kuveyt	28 Aralık 2020

Görüldüğü üzere ilk 2 haftada 25 ülkede aşılama peş peşe başlamış durumda. Sonraki 2 hafta ise 23 ülke daha listeye dahil oldu: Umman, Arjentin, Bulgaristan, İzlanda, Hırvatistan, Lüksemburg, Gine, İrlanda, Finlandiya, Slovenya, Malta, İspanya, Slovakya, Çekya, Birleşik Arap Emirlikleri, Avusturya, Fransa, Suudi Arabistan, Kıbrıs Rum Kesimi, Hollanda, Gibraltar, Sırbistan ve Singapur.

Peki bu ülkeler dünyanın ne kadarını temsil ediyor? Dünya nüfusunun yaklaşık 7.8 milyar olduğunu biliyoruz. Adı geçen 48 ülkenin ise toplam nüfusu 2.8 milyar! Yâni yaklaşık %35… Kısacası dünyanın 3’te 2’si aşılamanın ilk ayında aşıya ulaşamadı.

48 ülkede 33 milyona yakın aşılama yapıldığından bahsetmiştik. Gelin ülkelerin münferit durumlarına bir göz atalım.

Ülke	Uygulanan Aşı
Amerika Birleşik Devletleri	10,280,000
Çin	10,000,000
Birleşik Krallık	3,070,000
İsrail	2,040,000
Birleşik Arap Emirlikleri	1,390,000
İtalya	885,814
Rusya	800,000
Almanya	758,093
İspanya	581,638
Kanada	419,209
Polonya	309,620
Fransa	247,167
Meksika	192,567
Suudi Arabistan	178,337
Arjantin	166,833
Romanya	154,268
Danimarka	118,073
Bahreyn	101,363
Diğer (100 Binden Düşük 30 Ülke)	872,978
Toplam	32,565,960

%35’lik nüfus ve yukarıdaki sayılar oldukça yüksek gibi gözüküyor. Ancak gerçek maalesef bu değil. Çünkü aşılamaya başlayan ülkeler gerek tedarik edilen aşı miktarı gerekse lojistik sebeplerle nüfusunun çok düşük bir kısmını aşılayabildi. Bu tespitimize 1 ülkeyi istisna tutabiliriz: İsrail…

İsterseniz ülkelerin uyguladıkları aşı sayısını bir de nüfuslarına oranlayalım:

Ülke	Uygulanan Aşı (% Nüfus)
İsrail	22.18
Birleşik Arap Emirlikleri	13.96
Gibraltar	7.42
Bahreyn	5.85
Birleşik Krallık	4.51
Amerika Birleşik Devletleri	3.10
Danimarka	2.03
İtalya	1.47
İzlanda	1.42
İspanya	1.24
Slovenya	1.18
Litvanya	1.17
Kanada	1.11
Estonya	1.02
Almanya	0.90
Macaristan	0.90
Hırvatistan	0.84
Polonya	0.82
İrlanda	0.81
Romanya	0.80
Diğer (%0.80’den Düşük 28 Ülke)	0.60
Toplam	1.18

Yukarıda da belirttiğimiz gibi nüfusunun neredeyse 4’te 1’ini aşılamayı başaran İsrail dışında diğer ülkelerin yaygın aşılamadan oldukça uzak olduğunu görüyoruz. Toplamda ise %1.18’de kalındığını söyleyebiliriz.

Burada aslında 1 ay içinde kat edilen yolun ne kadar kısıtlı olduğu karşımıza çıkıyor. Mevcut durumu bir grafik ile gösterdiğimizde daha çok yolumuz olduğunu net bir şekilde görebiliyoruz.

%0.42!.. Evet dünya nüfusunun sadece %0.42’si henüz aşılanmış durumda. Ayrıca bu sayının tek doz olduğunu da hatırlatmakta fayda var. Her ülke iki doz arasındaki süreyi farklı uyguladığı için gerçek anlamda çift doz alarak tam aşılama yapılan nüfus sayısını da bilemiyoruz. Kısacası daha çok başındayız.

Türkiye’deki ilk gün nasıl geçti? Bu duruma da bir göz atarak paylaşımımızı bitirelim. Sağlık Bakanlığı tarafından çevrimiçi olarak yayınlanan verilere göre (20:18 îtibâriyle) uygulanan aşı sayısı: 267,415.

Bu sayı toplam nüfusumuzun %0.32’sine tekâbül ediyor. İlk gün için oldukça büyük bir oran. Bu oranla listeye 39. sıradan girdiğimizi söyleyebiliriz. Ancak bu tempo bile tüm nüfusun (18 yaş altı ve hamileler hariç) aşılanmasının yaklaşık 480 gün süreceğini gösteriyor. Şüphesiz tempo artacaktır. Ancak aşı tedarikinde de aksama olmaması gerekiyor.

Bu hızlı ve daha da artmasını beklediğimiz temponun en önemli destekçisi ilk onaylanan aşının sıcaklık olarak 2-8°C’de saklanması gerekliliği ve Türkiye’nin tüm hastanelerinde hatta aile sağlığı merkezlerinde bu alt yapının bulunması olduğunu belirtmekte fayda var. Bu alt yapı aslında o kadar karmaşık değil, ev tipi buzdolaplarının sağlayabildiği bir sıcaklık aralığından bahsediyoruz. Mevsim şartları da şu an bunu destekliyor.

Umarım ülkemizde ve tüm dünyada aşı çok daha hızlı yaygınlaşır ve bu küresel salgın bir an önce hayatımızdan çıkar.