Bölge ve Yaş Grubuna Göre Vak’a ve Kayıplar – 18 Ekim

Sağlık Bakanlığı’nın paylaştığı ayrıntılı verilere göre değişik tarihlerde genel değerlendirmeler yapmıştık (Bölge ve Yaş Grubuna Göre Vak’a ve Kayıplar, Bölge ve Yaş Grubuna Göre Vak’a ve Kayıplar – 2, Bölge ve Yaş Grubuna Göre Vak’a ve Kayıplar – 3, Yaş Grubuna Göre Vak’a ve Kayıplar – 23 Ağustos ve Bölge Esasına Göre Vak’a ve Kayıplar – 23 Ağustos). Son değerlendirmemiz üzerinden 8 hafta daha geçmesi üzerine güncel verilerle geçmiş verileri derleyerek gidişata tekrar bir göz atmak isterim.

İlk toplu veri 11 Mart – 28 Haziran dönemi için yayınlanmıştı. Sonrasında günlük ve haftalık olarak veriler yayınlanmaya devam etti. Bugünkü analizlerimizi ilk yayınlanan dönemi (11 Mart – 28 Haziran ) ve sonrasındaki dönemleri 4 haftalık 4 dönemi 5 farklı dönem için yapacağız.

Toplam vak’aların yaş gruplarına göre dağılımındaki değişime bir göz atalım.

Yaş Grubu	11 Mart – 28 Haziran	29 Haziran – 26 Temmuz	27 Temmuz – 23 Ağustos	24 Ağustos – 20 Eylül	21 Eylül – 18 Ekim
0-2	%1.1	%1.2	%1.0	%0.7	%0.7
2-4	%1.0	%0.8	%0.6	%0.4	%0.4
5-14	%5.1	%4.6	%4.0	%3.2	%3.8
15-24	%13.7	%14.9	%14.2	%14.2	%15.5
25-49	%49.5	%49.4	%48.8	%49.8	%49.8
50-64	%18.6	%18.3	%19.3	%19.7	%18.8
65-79	%8.4	%8.7	%9.9	%9.6	%8.8
80 üstü	%2.6	%2.1	%2.3	%2.3	%2.1

Bu tabloyu kayıplarla birlikte değerlendirmek için kayıpların da yaş gruplarına göre dağılımındaki değişime bir göz atalım.

Yaş Grubu	11 Mart – 28 Haziran	29 Haziran – 26 Temmuz	27 Temmuz – 23 Ağustos	24 Ağustos – 20 Eylül	21 Eylül – 18 Ekim
0-2	%0.1	%0.4	%0.0	%0.0	%0.1
2-4	%0.0	%0.0	%0.0	%0.1	%0.0
5-14	%0.1	%0.0	%0.0	%0.1	%0.0
15-24	%0.2	%0.0	%0.4	%0.4	%0.1
25-49	%6.6	%3.9	%5.5	%5.2	%3.9
50-64	%23.0	%21.7	%18.1	%22.1	%19.6
65-79	%42.5	%47.3	%46.7	%45.7	%49.1
80 üstü	%27.6	%26.7	%29.3	%26.4	%27.3

Bu iki tabloya / grafiğe baktığımızda salgının başından beri vak’a dağılımının yaş gruplarına göre çok fazla değişmediğini görebiliyoruz. Tüm zaman dönemlerinde 24 yaş altı grubu vak’aların %20’sini oluştururken kayıplarda %1’in altında kaldığını görüyoruz.

Ancak Temmuz ayında yaptığımız tespitin daha belirgin olduğunu görüyoruz. 25-49 ve 50-64 yaş gruplarında vak’a oranları değişmemesine rağmen kayıp oranlarında belirgin bir düşüş görülmektedir. Buna karşılık ise maalesef 65-79 yaş grubunda artış kendini göstermektedir.

Bu değerlendirmelerden sonra yaş gruplarını biraz daha sadeleştirerek 65 yaş üstü ve altı olarak son durumu kontrol edelim.

Buradan baktığımızda 65 yaş üstü ve altı gruplar için %89 / %11 dağılımında salgının başlangıcından îtibâren ciddi bir değişiklik olmadığını görüyoruz. Ancak kayıp oranlarında 65 yaş üstü grubun aleyhine bir değişim olduğunu da göz ardı edemeyiz. %70 mertebesinden %76’nın üstüne kadar çıkmış durumda… Bu artış esas olarak ayrıntılı grafikte tespit ettiğimiz 65-79 yaş grubundan kaynaklanmaktadır: %42.5 -> %49.1. Burada 65 yaş üstü için alınan tedbirlerin önemini tekrar hatırlatmak isteriz: “65 Yaş Üstü Kısıtlaması Mı? 65 Yaş Altı Kısıtlaması Mı?“

Özetle 65 yaş üstü büyüklerimizle ilgili hassasiyetimizin ciddiyetle devam etmesi gerektiğini buradan görebiliyoruz.

Biraz da bölgelere bakalım. İlk olarak toplam vak’aların bölge temelinde dağılımındaki değişime bir göz atalım.

Bölge	11 Mart – 28 Haz.	29 Haz. – 26 Tem.	27 Tem. – 23 Ağu.	24 Ağu. – 20 Eyl.	21 Eyl. – 18 Ekim
İstanbul	108.749	8,214	4,060	5,286	10,015
Batı Marmara	2,834	314	273	314	519
Ege	12,926	2,086	1,866	2,737	3,619
Doğu Marmara	21,626	2,501	2,035	2,561	3,992
Batı Anadolu	15,181	3,705	5,744	10,208	7,664
Akdeniz	5,184	1,390	2,488	3,586	3,420
Orta Anadolu	3,010	776	2,718	5,995	3,415
Batı Karadeniz	4,746	781	1,520	2,633	2,267
Doğu Karadeniz	1,949	384	1,003	1,096	1,031
Kuzeydoğu Anadolu	2,176	598	1,596	1,902	1,317
Ortadoğu Anadolu	3,090	922	2,042	3,972	3,293
Güneydoğu Anadolu	16,813	6,014	6,801	4,327	4,071
Tüm Türkiye	198,284	27,685	32,146	44,617	44,623

Tablodan görüleceği üzere son 4 haftalık dönemde Türkiye genelinde vak’a sayısı neredeyse hiç değişmemiş olmakla beraber dağılımda 4 bölgenin (İstanbul, Doğu ve Batı Marmara ve Ege) aleyhine ciddi bir değişiklik olmuştur.

Şüphesiz sayılar bize bir çok şey anlatıyor ancak daha doğru mukayese yapabilmek ve gerçek resmi daha net görebilmek için tüm bölgelerdeki veriyi aynı tabanda eşitlememiz daha doğru olacaktır. Yukarıdaki tabloyu günlük 100,000 nüfus başına vak’a olacak şekilde hesaplayalım.

Bu hesaptaki sayılara anlam verebilmek adına belirtmek isteriz ki bu tabloda 1.00 değeri, Türkiye geneli için günlük 827 vak’aya eşdeğer demektir.

Bölge	11 Mart – 28 Haz.	29 Haz. – 26 Tem.	27 Tem. – 23 Ağu.	24 Ağu. – 20 Eyl.	21 Eyl. – 18 Ekim
İstanbul	6.37	1.89	0.93	1.22	2.30
Batı Marmara	0.72	0.31	0.27	0.31	0.51
Ege	1.11	0.70	0.63	0.92	1.21
Doğu Marmara	2.42	1.10	0.89	1.13	1.75
Batı Anadolu	1.70	1.63	2.53	4.49	3.37
Akdeniz	0.44	0.47	0.83	1.21	1.15
Orta Anadolu	0.67	0.68	2.38	5.25	2.99
Batı Karadeniz	0.92	0.60	1.16	2.01	1.74
Doğu Karadeniz	0.66	0.51	1.33	1.45	1.36
Kuzeydoğu Anadolu	0.90	0.97	2.59	3.09	2.14
Ortadoğu Anadolu	0.71	0.84	1.86	3.61	2.99
Güneydoğu Anadolu	1.70	2.39	2.71	1.72	1.62
Tüm Türkiye	2.18	1.19	1.38	1.92	1.91

Tabloda kırmızı ile işaretli rakamlara dikkat çekmek isteriz. Yukdarıda da belirttiğimiz 4 bölgede; İstanbul, Batı ve Doğu Marmara ve Ege bölgelerinde salgının ilk dönemi zirve görülürken son 4 haftada ikinci bir zirveye doğru ilerlediğimizi açıkça görebiliyoruz. Hatta Ege bölgesindeki günlük ortalama vak’a sayısının ilk zirvenin ötesine geçtiğini de gözden kaçırmamak gerek!

Diğer bölgelerde ise salgının ilk döneminde nispeten düşük seyreden vak’a sayısının Ağustos-Eylül’de zirve yaptığı ancak son 4 haftada artık düşüşe geçtiğini söyleyebiliriz.

Bu 4 bölge için salgının tüm sürecini mümkün olduğunca kısa dönemlere bölerek incelemek istiyoruz.

Grafik bize Ağustos ayında dip noktayı gören 4 bölgede, Eylül ayı ile birlikte başlayan artışın bugün îtibâriyle dikkat çekici seviyeye geldiğini söylüyor. İstanbul’un hâlen ilk dönem zirvesinin 1/2.5 oranında uzak olduğunu görüyoruz. Ancak diğer 3 bölge için ilk dönem seviyesine çok yakın ve hatta Ege için üzerinde olduğunu söylemekte fayda var.

Özetle Türkiye’nin batı ve kuzey batısının yeni bir salgın sürecine girdiğini söylemek çok da yanıltıcı olmayacaktır. Diğer bölgelerde ise Eylül ayı zirvesinden geri dönüş yaşadığını söyleyebiliriz.

Türkiye genelinde ise henüz ilk zirvedeki seviden uzak olmakla berâber tırmanışa geçen 4 bölgedeki nüfusun toplam nüfusumuzun neredeyse yarısına tekâbül ettiğini de unutmamak gerek!..

Aslında aklımıza “acaba bu tablo bize toplu nüfus hareketliliğinin dönemsel olarak yönünü gösteriyor mu?” sorusu da geliyor. Bunun gerçekten nüfus yoğunluk haritaları ile incelenmesi gerektiğini düşünüyorum. Çünkü eğer vak’a dağılımındaki bu değişiklik nüfus hareketliliği ile benzerlik gösteriyorsa şehirler arası seyahat kısıtlaması tedbirinin önemini görmüş olacağız.

Netice îtibâriyle salgın tüm şiddeti ile devam ediyor. Avrupa’da yaşanan ve ilk zirveyi kat be kat aşan bir ikinci dönem yaşamak istemiyorsak gerçekten daha sıkı tedbirlere geri dönmeliyiz. Bu tedbirler hem devlet eliyle hem de toplumsal bilinçle alınmalı…