AB’nin Kovid-19 İle İmtihanı: Salgında İkinci Dalga (Tsunami)
Haziran ayında alınan normalleşme kararları ile kendi içinde serbest dolaşım kararı alan AB’nin hata yaptığını ısrarla yazmış ve takip eden süreçte maalesef haklı olduğumuzu görmüştük. Bu konudaki son analizimizi 5 Eylül tarihinde “Bir Normalleşme Hikâyesi: Avrupa Birliği!..” başlığı ile yayınlamıştık. O tarihten bu yana 40 gün geçmiş durumda ve 30 + 10 günlük dönemin analizini yapmanın zamanı geldi de geçiyor!..
Güncel verileri de ekleyerek geçmişten bugüne vak’a sayılarındaki değişime bir göz atalım.
| Ülke | 28 Haz. – 7 Tem. | 8 – 17 Tem. | 18 – 27 Tem. | 28 Tem. – 6 Ağu. | 7 Ağu. – 5 Eyl. | 6 Eyl. – 5 Eki. | 6 – 15 Eki. |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| AB Ülkeleri | 8.6 | 9.7 | 14.7 | 20.4 | 36.9 | 80.9 | 162.6 |
| Türkiye | 14.3 | 11.7 | 10.9 | 12.1 | 16.2 | 18.9 | 19.0 |
Bu duruma kâbus tanımlaması yapmak bile yeterli değil! 28 Haziran’da 8.6 ortalama günlük vak’a (1 milyon nüfus başına) ile başlayan normalleşme 20 kata yakın bir mertebeye ulaşmış durumda. Ancak bundan daha vahimi sadece son 10 günde 2 kat olarak gerçekleşti!..
Bu rakamı biraz daha müşahhas olarak belirtmekte fayda var: 1 günde her 6 bin kişiden 1’i virüs ile tanışıyor! Bu seviye şu an Türkiye’deki mertebenin 10 katına yakın bir seviyedir.
Takip edenler ya da eski paylaşımlarımıza bir göz atacak olanlar daha önce AB ülkelerini salgındaki durumları açısından 2 gruba ayırdığımızı bilecektir: Vak’a sayısı yüksek ve düşük olan ülkeler…
Bu 2 grup için güncel duruma da bir bakalım.
| Ülke | 28 Haz. – 7 Tem. | 8 – 17 Tem. | 18 – 27 Tem. | 28 Tem. – 6 Ağu. | 7 Ağu. – 5 Eyl. | 6 Eyl. – 5 Eki. | 6 – 15 Eki. |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| AB Düşük | 5.5 | 6.5 | 11.8 | 18.0 | 36.5 | 78.0 | 157.9 |
| AB Yüksek | 28.0 | 29.3 | 32.7 | 35.0 | 38.9 | 81.3 | 191.5 |
| Türkiye | 14.3 | 11.7 | 10.9 | 12.1 | 16.2 | 18.9 | 19.0 |
7 Ağustos ile başlayan süreçte her 2 grubun da artık birbiri ile iç içe girdiğini görüyoruz. O zaman bu gruplardaki ülkeleri tekrar tanımlamak gerekir. Burada konumu değişen ülkeleri listeleyerek başlayalım.
| Ülke |
|---|
| Belçika |
| Fransa |
| Malta |
| Hollanda |
| Slovakya |
| Slovenya |
| İspanya |
| Ülke |
|---|
| Bulgaristan |
| Hırvatistan |
| Portekiz |
| Romanya |
| İsveç |
Sınıflandırmayı son 10 gün için değiştirdiğimizde karşımıza çıkan resmi bir görelim:
Vak’a sayısının yüksek olduğu 9 ülkede ortalama günlük vak’anın 300 mertebesine eriştiğini görüyoruz. Bu ülkelerdeki tek tek veriye de bir bakmakta fayda var.
| Ülke | 6 – 15 Eki. |
|---|---|
| Malta | 188.7 |
| Slovakya | 196.6 |
| Slovenya | 197.6 |
| Lüksemburg | 210.9 |
| İspanya | 212.6 |
| Fransa | 284.1 |
| Hollanda | 370.5 |
| Belçika | 442.5 |
| Çekya | 525.6 |
Bu listede gerçekten Çekya, Belçika, Hollanda ve Fransa dikkat çekiyor. Bu ülkelerde durumun kontrolden çıktığını söylemek hiç de abartılı bir yorum olmayacaktır. Burada Çekya’nın geldiği mertebe verilerin ait olduğu 10 günlük dönemde her 190 kişiden 1’i virüsle tanışmış durumda!..
Bu ulaşılan mertebeler salgının ilk döneminin çok ötesinde. O zaman normalleşme öncesi ve sonrası dönemde elde edilen en yüksek vak’a sayılarını tüm ülkeler için kontrol edelim.
| Ülke | 1. Dönem | 2. Dönem | Oran |
|---|---|---|---|
| Avusturya | 1,321 | 1,346 | 1.0 |
| Belçika | 2,454 | 7,950 | 3.2 |
| Bulgaristan | 91 | 819 | 9.0 |
| Hırvatistan | 96 | 748 | 7.8 |
| Çekya | 377 | 9,543 | 25.3 |
| Danimarka | 390 | 678 | 1.7 |
| Estonya | 134 | 81 | 0.6 |
| Finlandiya | 267 | 296 | 1.1 |
| Fransa | 7,578 | 26,896 | 3.5 |
| Almanya | 6,993 | 6,063 | 0.9 |
| Yunanistan | 156 | 460 | 2.9 |
| Macaristan | 210 | 1,374 | 6.5 |
| İrlanda | 1,508 | 1,084 | 0.7 |
| İtalya | 6,554 | 7,331 | 1.1 |
| Letonya | 48 | 137 | 2.9 |
| Litvanya | 90 | 204 | 2.3 |
| Lüksemburg | 191 | 295 | 1.5 |
| Malta | 52 | 111 | 2.1 |
| Hollanda | 1,335 | 7,378 | 5.5 |
| Polonya | 595 | 6,526 | 11.0 |
| Portekiz | 1,516 | 2,072 | 1.4 |
| Romanya | 523 | 4,016 | 7.7 |
| Slovakya | 114 | 1,887 | 16.6 |
| Slovenya | 70 | 707 | 10.1 |
| İspanya | 10,856 | 14,176 | 1.3 |
| İsveç | 1,698 | 916 | 0.5 |
Bu tabloda istisna 4 ülke (Estonya, Almanya, İrlanda ve İsveç) dışında tüm ülkeler normalleşme sonrası vak’a sayılarında salgının ilk döneminin üzerinde bir seviyeye gelmiştir. Bu yükselişte rekorun 25.3 kat ile Çekya’da olduğu açıkça görülmektedir. Tüm AB ülkelerinde ise ortalama 2.3 kat olarak hesaplamak mümkündür.
İstisna olan ülkelerden ise Estonya hariç diğer 3 ülkede ise yükseliş eğilimi devam etmekte olduğundan ilerleyen günlerde normalleşme öncesi dönemin ötesine geçtiklerini görebiliriz.
Tüm bu tablolar bize AB ülkelerinde salgının normalleşme sonrası gerçek anlamda kontrolden çıktığına işâret ediyor. Nitekim yavaş yavaş tüm ülkelerde normalleşme adımlarından geri dönüldüğüne dair haberler gelmektedir.
En son olarak daha önce de kontrol ettiğimiz AB ülkelerinde vak’a sayısı Türkiye’den daha düşük ve yüksek olan ülke nüfuslarına bir bakalım.
Bugün itibâriyle AB ülkeleri arasında günlük vak’a sayısı Türkiye’den daha düşük olan ülke dolayısıyla nüfus kalmamış durumdadır. Haziran’da AB nüfusunun %86’sında Türkiye’den daha düşük vak’a görülürken bugün bu oranın %0 olarak tespit edilmesi gerçekten dikkat çekici…
Netice itibâriyle AB ülkeleri için salgının ikinci dalgasının “tsunami”ye döndüğünü söylemek gerçekten mümkün. Ümit ediyoruz ki en yakın zamanda tüm dünya kontrolü tekrar eline alır ve mücadelemizi mümkün olan en düşük kayıpla kazanırız.